Семинар
Жаңалықты оқуСоя протеинінің инфрақұрылымы, серіктестіктері және сараптамалық материалдары туралы ең жаңа мәліметтер.
«Ақназар-Жайық» ЖШС «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» КеАҚ-мен бірлесіп
Жәңгір хан университетінің Технологияларды коммерцияландыру және бизнес-инкубация кеңсесінде «Ғылым қоры» АҚ-ның «Батыс Қазақстан облысының құрғақ далалық аймағында суармалы жоғары ақуызды жем-шөп дақылдарын өсіру» коммерциаландыру жобасына қатысушы университет ғалымдары М.Оңаев, Т.Булеков, С.Денизбаев, коммерциаландыру бойынша маман Г.Айешева, сондай-ақ бизнес-серіктес «Ақназар-Жайық» ЖШС өкілдері О.Мулдашева, А.Ихсанғали, М.Арыстанов бас қосып, жобаны жүзеге асыруда атқарылып жатқан жұмыстар мен алдағы жоспарларды талқылады. Кездесу барысында өнім өндірудің технологиялық процестерін уақтылы және сапалы ұйымдастырудың, сондай-ақ қажетті жабдықтарды, тұқымдар мен тыңайтқыштарды сатып алудың негізгі мәселелеріне және инновациялық технологияны енгізуге бағытталған қызметтің басқа да маңызды аспектілеріне ерекше назар аударылды.
Соя тұқымдарын жерге егу тереңдігі, олар өнген кезде тұқым жарнақтары топырақ бетіне шығатындықтан, әдетте таяз – 4-5 см болып ұсынылады. Алайда, егу кезінде егістіктің үстіңгі қабаты жиі құрғап кетеді, сондықтан суарылмайтын алқаптарда, әсіресе құрғақ және ыстық көктемде, тұқымды егу тереңдігі 6-7 см болуы керек. Соя өсіру агротехникасының міндетті тәсілі – егістен кейін топырақты тығыздау. Вегетация кезеңінде соя егістігін күтіп-баптаудың негізгі мақсаты – пайда болған арамшөптерді жою. Экологиялық таза өнім алу үшін гербицидтік қалқанды механикалық өңдеулермен алмастырады.
2025 жылының 12 маусымында "Батыс Қазақстан облысының құрғақ далалық аймағында суармалы жоғары ақуызды жем-шөп дақылдарын өсіру" коммерцияландыру жобасының (ЖРН DР23692207) технологияларын коммерцияландыру жөніндегі маманы Гүлшат Амангелдіқызы Айешева және жемшөп дақылдарын өсіру жөніндегі технолог, доцент, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Төлеген Ахметұлы Бөлеков Жәңгір хан атындағы БҚАТУ-да өткізілген Технологияларды коммерцияландыру жөніндегі семинарда аталган жобаның іске асырылу барысы, негізгі нәтижелері және алдағы жоспарлары туралы айтып берді.
Сояны іріктеу кезіндегі негізгі селекциялық белгілерге мыналар жатты: вегетация кезеңінің ұзақтығы, жатып қалуға және бұршақтардың жарылып кетуіне төзімділігі, төменгі бұршақтың бекітілу биіктігі. Төменгі бұршақтың төмен орналасуы мен соя бұршақтарының жарылғыштығы өнімнің едәуір бөлігін жоғалтуға әкелуі мүмкін. Сондықтан бұл дақылды механикаландырылған әдіспен өсіруге жарамдылығы да басым бағыттардың бірі болып табылады.
Әлемдік тәжірибеге сүйенсек, ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін күрт арттырудың түбегейлі тәсілдерінің бірі – жергілікті топырақ-климаттық жағдайларға бейімделген, жоғары өнімді сұрыптарды өндіріске енгізу болып табылады. Қалыптасқан экономикалық жағдайларда, бұрын бұл аймақта мүлдем өсірілмеген немесе шектеулі мөлшерде өсірілген дақылдардың егістік алқаптары кеңеюде. Батыс Қазақстан үшін соя дәл осындай дақыл болып отыр. Қазақстанда соя егетін негізгі аймақтар – республиканың оңтүстігі мен оңтүстік-шығысы. Алайда, соңғы онжылдықта бұл дақылдың таралу аймағы оның солтүстікке қарай жылжуы есебінен едәуір кеңейді. Гектарынан алынатын 10–12 центнер өнім жаңа аймақтар үшін толықтай қолайлы болып табылады.
"Батыс Қазақстан облысының құрғақ далалық аймағында суармалы жоғары ақуызды жем-шөп дақылдарын өсіру" (ЖРН DP23692207) "Ғылым қоры" АҚ коммерцияландыру жобасы бойынша қажетті материалдар сатып алынып, суару жүйесін салу жұмыстары басталды.